Η Ακρόπολη των Αθηνών είναι ένας βραχώδης λόφος της Αττικής που απέχει περίπου 6 χλμ από την παραλία του Φαλήρου. Έχει ύψος 60-70 μέτρα από το περιμετρικό έδαφος του λόφου και βρίσκεται σε υψόμετρο 156 μέτρα από την θάλασσα. Οι ιστορικές πηγές, τα μέχρι τώρα αρχαιολογικά ευρήματα, κυρίως δε τα λείψανα που ευρέθησαν σε τάφους στους πρόποδες του λόφου, μαρτυρούν ότι από το 4.000 π.Χ. πρώτα στις σπηλιές και αργότερα στην κορυφή του βράχου, κατοικούσαν άνθρωποι που ζούσαν σε πήλινες καλύβες. Παρόλο που στην Αττική υπάρχουν και άλλοι λόφοι, μεγαλύτεροι και ψηλότεροι, οι άνθρωποι της εποχής εκείνης επέλεξαν την Ακρόπολη για να κατοικήσουν γιατί όπως φαίνεται τους παρείχε κάποια ιδιαίτερα πλεονεκτήματα που τους πρόσφεραν ασφάλεια και πόρους ζωής.
Στην κορυφή του βράχου σχηματίζεται μια πλατιά και επίπεδη επιφάνεια μήκους 300 μ. από Ανατολή προς Δύση και 150 μ. από Νότο προς Βορρά. Ένας χώρος με ομαλή επιφάνεια κατάλληλος να κατοικηθεί καθώς και στις πλαγιές ανάμεσα στις σχισμές των βράχων υπήρχαν πηγές πόσιμου νερού. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι όλη η Ανατολική πλευρά και το μεγαλύτερο τμήμα της Νότιας και της Βόρειας πλευράς του Βράχου καταλήγουν σε κοφτές και απότομες πλαγιές. Αυτοί οι απόκρημνοι βράχοι αποτελούσαν μια φυσική οχύρωση που τους εξασφάλιζε προστασία από εχθρικές επιδρομές. Σταδιακά ο Βράχος οχυρώθηκε με τεράστιες πέτρες στην ΝΔ γωνία και στην ΒΔ γωνία με τα λεγόμενα Κυκλώπαια και τo πελαργικό τείχος. Το κέντρο της δυτικής πλευράς όπου λόγω της ομαλής κλίσης αποτελούσε πάντα την μοναδική πρόσβαση για την Ακρόπολη ήταν το μόνο σημείο που έπρεπε να οχυρωθεί σε περίπτωση που δεχόταν επιθέσεις από άλλες φυλές.
Οι πρώτοι κάτοικοι του βράχου της Ακρόπολης ασχολούνταν με την γεωργία, την κτηνοτροφία και το κυνήγι. Για τις ανάγκες τους κατασκεύαζαν εργαλεία με λίθους και κόκκαλα μεγάλων ζώων. Κατασκεύαζαν επίσης πήλινα αγγεία καθημερινής χρήσης τα οποία με την πάροδο του χρόνου άρχισαν να παίρνουν καλαίσθητα σχήματα, να χρωματίζονται και να φέρουν ζωγραφιές που απεικονίζουν θεούς, μύθους και εικόνες από την καθημερινή τους ζωή. Πρώτα με τον εύπλαστο πηλό, την ζωγραφική, το ξύλο, τον χαλκό και αργότερα με την πέτρα, στον Βράχο της Ακρόπολης γεννήθηκαν τέχνες και αναπτύχτηκε ένας πολιτισμός που κατέλαβε μια ξεχωριστή θέση στην παγκόσμια ιστορία.
Το 1500 π.Χ. οικοδομείται το πρώτο κτίριο για την κατοικία του άρχοντα που πιθανολογείται να ήταν ο μυθικός Θησέας. Τον 7ο αιώνα το κτίριο αυτό μετατρέπεται σε ναό για την λατρεία της Αθηνάς. Την ίδια εποχή όλοι οι κάτοικοι εγκαταλείπουν την κορυφή του λόφου για να κατοικήσουν στους πρόποδες και στους γύρω λόφους και η Ακρόπολη μετατρέπεται σε χώρο ιερών και χώρο λατρείας. Το κτίριο αυτό είναι ο Αρχαίος Ναός ή Αρχαίος Νεώς ο οποίος μετά από πολλές τροποποιήσεις, εμπλουτισμένος με περίτεχνα αρχιτεκτονικά και γλυπτικά στοιχεία, το 525 π.Χ. έλαβε την τελική του μορφή. Δυστυχώς αυτό το πρώτο σπουδαίο κτίριο της Ακρόπολης το 480 π.Χ. καταστράφηκε από τους Πέρσες. Σήμερα τα θεμέλια αυτού του ναού σώζονται μπροστά στο πρόπυλο των Καρυάτιδων και πολλά αρχιτεκτονικά του μέλη φυλάσσονται στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης.
Η Ακρόπολη από την αρχαϊκή περίοδο και στις επόμενες χιλιετηρίδες που ακολούθησαν, τραβούσε σαν μαγνήτης διάφορους λαούς από κοντινά και απομακρυσμένα μέρη. Αμέτρητοι αρχηγοί και βασιλιάδες ονειρεύτηκαν να κατακτήσουν αυτόν τον βράχο και από εκεί ψηλά να αγναντέψουν το Αιγαίο και τους γύρω τόπους και να νιώσουν κυρίαρχοι της περιοχής.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για τα άλλα μνημεία που κτίσθηκαν στην Ακρόπολη, 1ος, 2ος, 3ος, 4ος Παρθενώνας, Ερέχθειον, Προπύλαια και για τον ναό της Αθηνάς Νίκης, ως και για τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα ανά τους αιώνες βλ. στις Εκδηλώσεις -> Ομιλίες – Διαλέξεις: «Τα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορική πορεία του Παρθενώνα» και «Η κατασκευή, η αρχιτεκτονική και ο γλυπτός διάκοσμος του Παρθενώνα».
